Διαδρομή προς τον νότιο αρκαδικό Πάρνωνα (Άγιος Βασίλης - Πλατανάκι - Παλαιοχώρι)

Τον Κοσμά πολλοί τον ξέρουν. Διάσημο ορεινό χωριό του στα Νότια του Πάρνωνα, πανέμορφο και αρκετά τουριστικό aπό παλιά. Με πρόσβαση από Σπάρτη-Γεράκι όσο και από τη θάλασσα, δηλαδή από τον δρόμο Άστρος-Λεωνίδιο. Βρίσκεται κοντά στην Μονή της Έλωνας και προσέλκυε από παλιά επισκέπτες, έχει ταβέρνες και ξενώνες και ακούγεται αρκετά. Τα γειτονικά χωριά όμως, Άγιος Βασίλης, Πλατανάκι και Παλαιοχώρι λίγοι τα ξέρουν. Απομονωμένα, σχεδόν έρημα πλέον και με αρκετά δύσκολη πρόσβαση. Πολλά χρόνια ήθελα να επισκεφτώ αυτή τη περιοχή του βουνού αλλά δεν το είχα κάνει λόγω της μη σύνδεσης με ασφαλτόδρομο του βόρειου και του νότιου τμήματος του Αρκαδικού Πάρνωνα. Χωματόδρομοι υπάρχουν, όμως τους συνοδεύει μία κακή φήμη και δεν ήθελα να βρεθώ προ εκπλήξεως. Τελικά, ένα καλοκαίρι πριν μερικά χρόνια αποφάσισα να κάνω μια πρώτη αναγνωριστική βόλτα διασχίζοντας τον Πάρνωνα κάθετα και καταλήγοντας εν τέλει για μπάνιο στο Λεωνίδιο.

Τη συγκεκριμένη χωμάτινη διαδρομή μπορούμε να την κάνουμε με πολλές παραλλαγές. Με το αυτοκίνητο, με το ποδήλατο ακόμα και με τα πόδια αρκεί να έχουμε χρόνο και αντοχές (θα συμβεί κάποια στιγμή στο μέλλον). Όπως και να έχει αν δεν έχουμε σκοπό να διανυκτερεύσουμε με κάποιο τρόπο (σκηνή ή δωμάτιο) και θέλουμε να επιστρέψουμε στον Άγιο Πέτρο πρέπει να υπολογίζουμε αρκετές ώρες οδήγησης, μπόλικα χιλιόμετρα και γεμάτο ρεζερβουάρ (αφού έκλεισε το βενζινάδικο του Αγίου Πέτρου δεν υπάρχει άλλο σε όλο το βουνό).

Προμηθευόμαστε τα απαραίτητα από τον φούρνο του Νείλου και κατευθυνόμαστε προς Άστρος. Στα 3,5 χλμ και αφού έχουμε απέναντί μας το χωριό στρίβουμε στην κλασική διασταύρωση προς την καρδιά του Πάρνωνα. Ανηφορίζοντας, αφενός προσέχουμε τις τρύπες που έχουν δημιουργηθεί από την μη συντήρηση ενός κατά τα άλλα πολύ ευχάριστου δρόμου και αφετέρου παρατηρούμε τα αποτελέσματα της φωτιάς του 2000 που έκαψαν μια αρκετά μεγάλη έκταση με έλατα. Από την άλλη τα αποτελέσματα της ανθρώπινης οικονομικής δραστηριότητας. Νταμάρια από τα οποία βγαίνει το κλασικό λευκό μάρμαρο Πάρνωνα, πληγώνουν ανεπανόρθωτα τις πλαγιές και καταστρέφουν το δάσος αλλά συντηρούν έναν μικρό αριθμό εργαζομένων ακόμη. Στα δεξιά μας μέσα στη βαθιά χαράδρα ρέει ο Τάνος κυρίως τους χειμωνιάτικους και ανοιξιάτικους μήνες. Όσο ανεβαίνουμε, κοιτάμε ψηλά στα αριστερά μας τις κορυφές του Πάρνωνα και σιγά σιγά χωνόμαστε μέσα στις ήπιες ρεματιές του βουνού. Η βλάστηση είναι υπέρ του δέοντος πυκνή με ψηλά πεύκα και έλατα να εναλλάσσονται ενώ χωματόδρομοι φεύγουν αριστερά και δεξιά προκαλώντας μας. Όποια εποχή και να κάνετε αυτή τη διαδρομή θα την ευχαριστηθείτε. Είτε σε ηλιόλουστες "καταπράσινες" μέρες, είτε φθινόπωρο/χειμώνα με μουντό καιρό ομίχλη ή βροχή αλλά ακόμα και χιόνι (πρέπει να είστε εξοπλισμένοι γιατί εδώ πάνω ο δρόμος κλείνει με τα πρώτα χιόνια και δεν αποτελεί προτεραιότητα για άνοιγμα). Ενώ είμαστε για τα καλά μέσα στη καρδιά του Πάρνωνα στα  15 περίπου χλμ από την προηγούμενη διασταύρωση συναντάμε δεξιά τον δρόμο για το εν λειτουργία καταφύγιο (1,5 χλμ) 

Συνεχίζουμε αριστερά, βγαίνουμε από την στενή κοιλάδα και πλέον έχουμε ανέβει κοντά στα 1200 μέτρα βλέποντας δεξιά μας στο βάθος τον Ταύγετο. Σε λίγο συναντάμε σταυροδρόμι όπου συνεχίζουμε ευθεία. 

Τώρα πρέπει να επιλέξουμε την διαδρομή μας. Οι επιλογές μας είναι 3. α) Στρίβουμε αριστερά στον πλάγιο χωματόδρομο περίπου 1χλμ μετά την διασταύρωση με κατεύθυνση Άγιο Βασίλη (15χλμ χώμα) - β) Συνεχίζουμε ακόμα λίγο στην άσφαλτο μέχρι την επόμενη διασταύρωση (στο παλιό καταφύγιο του Πάρνωνα) και στρίβουμε αριστερά στην άσφαλτο που μετά από λίγο γίνεται χώμα. Μετά από περίπου 15 χλμ χώμα θα βρεθούμε στο χωριό Πλατανάκι. γ) Συνεχίζουμε με κατεύθυνση προς το χωριό Τζίτζινα (13 χλμ άσφαλτος) και στρίβουμε αριστερά στο χώμα. Αυτός ο δρόμος συναντάει αργότερα την διαδρομή β. (12,5 χλμ μέχρι Πλατανάκι). Εγώ ακολούθησα την διαδρομή α) μιας και μου είχαν πει ότι ο δρόμος ήταν σε καλύτερη κατάσταση. 

Ο δρόμος όντως είναι βατός με σχετικά μαλακό χώμα - πούδρα και σηκώνει άπειρη σκόνη. Τρυπώνει σταδιακά σε πυκνό δάσος ελάτης-μαυρόπευκου το οποίο στα σημεία που αραιώνει μας δίνει τη δυνατότητα να απολαύσουμε θέα προς τα ανατολικά και αν έχει καθαρή ατμόσφαιρα να δούμε και το Μυρτώο. Σε αυτές τις ερημιές, τα μόνα σημάδια ανθρώπινης παρουσίας είναι τα αποτελέσματα της υλοτομίας (τεράστιοι σωροί από τεράστιους κορμούς στην άκρη του δρόμου) και κάποια διάσπαρτα μελίσσια. Περνάμε κάποιες χτιστές πηγές (τον Αύγουστο δεν είχαν νερό) ενώ αρχίζουμε και χάνουμε υψόμετρο με κάποιες φουρκέτες και στο 7ο χλμ συναντάμε διασταύρωση όπου αριστερά χωματόδρομος για Πραστό. Σε λίγο συναντάμε και άλλη διασταύρωση που αν κάνουμε δεξιά θα μας οδηγήσει ξανά προς την διαδρομή β μέσα από άγνωστης ποιότητας και διάρκειας χωματόδρομους (οι κάτοχοι 4Χ4 πρέπει να έχουν ενθουσιαστεί με όλα αυτά). Μετά την πρώτη διασταύρωση θα αντικρίσετε και κάτι αξιοπερίεργο. Ένα μνημείο με λίγα συντρίμμια από αεροπλάνου και μια μικρή πλακέτα. Το δυστύχημα συνέβη το 1992 κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων και εμείς τώρα αντικρίζουμε ένα περίεργο θέαμα στη μέση του πουθενά. Ενώ συνεχίζουμε με νότια κατεύθυνση αφήνουμε πίσω τις δασώδεις πλαγιές και έχουμε τη δυνατότητα να δούμε το οροπέδιο που σχηματίζεται στην περιοχή του Άγιου Βασίλη και τις χαμηλότερες βουνοπλαγιές με πιο μεσογειακή βλάστηση πάνω από το Λεωνίδιο (Βασκίνα, Παλιόχωρα κλπ). Ο Άγιος Βασίλης είναι πλέον μπροστά μας.

Η πρώτη εντύπωση που μου έδωσε το χωριό είναι ότι έχει μείνει σε άλλη εποχή. Δεν έχει πολλά καινούρια/ανακαινισμένα σπίτια, δεν έχει πολλές νεότερες παρεμβάσεις και αποπνέει μια αίσθηση εγκατάλειψης. Παρότι πήγα Αύγουστο και στην πλατεία υπήρχε ζωή νόμιζες ότι έχεις γυρίσει αρκετά χρόνια πίσω. Για να μην παρεξηγηθώ, το χωριό είναι σε πολύ όμορφη τοποθεσία, είναι καταπράσινο, έχει πολλά πέτρινα-παλιά σπίτια και παραμένει απείραχτο από τον τουρισμό. Διατηρεί μια αυθεντικότητα και φαίνεται να κινείται μαζί με τον χρόνο σε αυτή τη 50-60ετή πορεία σταδιακής εγκατάλειψης. Χαρακτηριστικά σημεία, η πλατεία με τα πλατάνια, οι περίτεχνες κρήνες φορτωμένες με νερό, ο αναπαλαιωμένος μύλος και ο πύργος του Χιόνη (http://ecastles.culture.gr/mobilecontent/-/asset_publisher/XHdEYy6aof01/content/agios-basileios-pyrgos-chione). Στο χωριό λειτουργεί, τουλάχιστον το καλοκαίρι, καφενείο-ταβέρνα. 

 

 

Τέλος, δεν γίνεται να μην αναφέρω και τη συμβολή του χωριού στην αντίσταση την οποία και τροφοδότησε με αντάρτες ενώ συνέχισε να αποτελεί ορμητήριο των κομμουνιστών και κατά τον εμφύλιο. Εκεί στις 21 Γενάρη του 1949, περίοδο που είχαν ξεκινήσει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και το τέλος για τον Δημοκρατικό Στρατό Πελοποννήσου ήταν προδιαγεγραμμένο, η 55η Ταξιαρχία του ΔΣΠ η οποία θα περνούσε τη νύχτα στο χωριό δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση από τη Γ & Δ μοίρα καταδρομών. Ακολούθησε σφαγή. Ο απόλογισμός ήταν 80-100 περίπου αντάρτες νεκροί, 30 αιχμάλωτοι, πολλοί τραυματίες και 6 νεκροί από την πλευρά των ΛΟΚ. Η καταστρεπτική αυτή μάχη ήταν η ταφόπλακα για το 2ο Αντάρτικό στην Πελοπόννησο. Στο χωριό υπάρχει μνημείο που υπενθυμίζει τους νεκρούς (και είναι πολλοί) μαχητές της αντίστασης αλλά και του εμφυλίου (πολλοί ήταν Αγιοβασιλίτες) σκιαγραφώντας τις ανθρώπινες απώλειες που είχε το χωριό εκείνη την περίοδο.

Κινούμενοι προς Πλατανάκι, στα αριστερά μας, βλέπουμε ένα πετρόχτιστο πυργοειδές κτίσμα. Είναι μεσαιωνικός πύργος που οι ντόπιοι ξέρουν με το όνομα κάστρο της Παλαιοπαναγιάς.  

Στο λόφο γύρω από τον πύργο θεωρείται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη Γλυμπία. Εν συνεχεία η απότομη ανηφόρα μας ξαναφέρνει κοντά στα έλατα και το μικροσκοπικό χωριό Πλατανάκι στα 980 υψόμετρο. Κάντε μια βόλτα στη πλατεία γύρω από την εκκλησία και απολαύστε την θέα. Οι πηγές και εδώ ήταν γεμάτες με νερό τον Αύγουστο. Εδώ καταλήγουν οι διαδρομές β, γ που αναφέραμε παραπάνω ενώ ο ασφαλτόδρομος συνεχίζεται προς τον Κοσμά μέσα από ελατοδάσος.

 Εγώ επέστρεψα προς Άγιο Βασίλη και λίγο πριν το χωριό έστριψα δεξιά προς Παλαιοχώρι. Το οροπέδιο εδώ αξίζει κάποιος να το επισκεφτεί τέλη άνοιξης που θα είναι καταπράσινο και πολύχρωμο. Μετά από 6 χλμ περίπου φτάνουμε στο Παλαιοχώρι, ένα πυκνοκατοικημένο όμορφο χωριό το οποίο εν αντιθέσει με τον Άγιο Βασίλη έχει δεχτεί αρκετές σύγχρονες αλλά καλαίσθητες επεμβάσεις. Όμορφη πλατεία με πηγές και κάποια μαγαζάκια (δεν γνωρίζω αν τον χειμώνα λειτουργούν), πολλά πέτρινα σπίτια και πλακόστρωτα για περπάτημα. Αξίζει να κατεβείτε από το αυτοκίνητο για μια βόλτα. Από το Παλαιοχώρι συνέχισα προς το Λεωνίδιο μέσα από μια ενδιαφέρουσα αλλά αρκετά κουραστική διαδρομή. Για την επιστροφή στον Άγιο Πέτρο, οι επιλογές δεν περιορίζονται στις χωμάτινες διαδρομές. Παραλιακά από Λεωνίδιο-Άστρος είτε βουνίσια από Γεράκι-Καλλιθέα-Αγριάνους-Τζίτζινα θα κάνετε αρκετά παραπάνω χιλιόμετρα αλλά δεν θα χρειαστεί να ταλαιπωρήσετε άλλο το αυτοκίνητο. Σε περίπτωση διάθεσης για διανυκτέρευση ο Κοσμάς απέχει λιγότερο από 20΄ λεπτά οδήγηση.

Σύντομη Βόλτα Γύρω από το Χωριό (Καρυές-Βαρβίτσα-Βαμβακού)

Οι επιλογές για κάποιον που χρησιμοποιεί ως ορμητήριο τον Άγιο Πέτρο είναι άπειρες. Περίπατοι, πεζοπορίες, ποδηλατάδες (για γυμνασμένους/ες), αλλά και βόλτες με το αυτοκίνητο -4X4 ή συμβατικό. Το οδικό δίκτυο που υπάρχει στον Πάρνωνα εδώ και μία 20ετία προσφέρει την ευκαιρία για διαδρομές μέσα σε ένα εκπληκτικό περιβάλλον από έλατα, μαυρόπευκα, καστανιές, καρυδιές, πλατάνια, κέρδους αλλά και ορισμένες πιο "καραφλές" περιοχές (αν και αυτές είναι αναλογικά ελάχιστες!). Γενικά ο Πάρνωνας είναι ένα ήπιο βουνό, αντίθετα με τον Ταύγετο, με ομαλά, γλυκά τοπία και πολύ πυκνή βλάστηση. Αυτό που κάποιος δεν θα συναντήσει τόσο συχνά είναι το υγρό στοιχείο ειδικά στις βόρειες περιοχές του βουνού, παρόλαυτα τους ανοιξιάτικους μήνες οι διάφορες πηγές και τα ρυάκια είναι φορτωμένα. 

Ξεκινώντας από τον Άγιο Πέτρο και με χαλαρή διάθεση για καφεδάκι ή φαγητό και όχι για ολοήμερη εξόρμηση οι επιλογές μας είναι αρκετές. Βόρεια το Καστρί και τα Βούρβουρα, ανατολικά προς τη θάλασσα ο Αγιάννης και δυτικά τα χωριά της Λακωνίας. Καρυές, Βαρβίτσα, Βαμβακού, Μ. Βρύση, Βρέσθενα, Τζίτζινα, Βασαράς, Βέροια, Αγριάνοι, Καλλιθέα, Χρύσαφα μέχρι και το Γεράκι στις ρίζες του βουνού κοντά στη Σπάρτη. Από αυτά, τα τρία πρώτα είναι τα πιο κοντινά σε απόσταση 20χλμ και θα τα παρουσιάσω συνοπτικά. 

Ξεκινώντας από την πλατεία ακολουθούμε πορεία προς Τρίπολη και στρίβουμε στην μεγάλη ανηφόρα με την χαρακτηριστική ταμπέλα Καρυαί 8. Ο δρόμος ανηφορίζει ακαριαία και με απανωτές φουρκέτες αφήνει αριστερά του τα τελευταία σπίτια του χωριού. Η βλάστηση σύντομα αλλάζει με τα μαυρόπευκα και τα έλατα να δίνουν τον τόνο ενώ η θέα προς τα αριστέρα αποκαλύπτει τις ψηλές κορυφές του Πάρνωνα και προς τα δεξιά τις βόρειες απολήξεις του προς την μεριά της Τρίπολης. Η άσφαλτος είναι χάλια, και ο δρόμος μοιάζει βομβαρδισμένος οπότε προσοχή! Στα 4 σχεδόν χιλιόμετρα είναι η χαρακτηριστική θέση του Ζυγού, στα 1300 υψόμετρο. Εκεί βρίσκονται τα "σύνορα" Αρκαδίας-Λακωνίας, εκεί κοντά στη θέση Φονεμένοι έχουν βρεθεί αρχαία ευρήματα (της αρχαίας πόλης Ερμαί), εκεί τον χειμώνα είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε χιόνι και ομίχλη. Σε εκείνο το σημείο θα συναντήσετε χωματόδρομο στα αριστερά και στα δεξιά σας. Ο δεξιά δρόμος με ένα καλό χάρτη σας βγάζει στα Βούρβουρα ενώ ο αριστερός σας οδηγεί στην καρδιά του Πάρνωνα, στο ξωκλήσι των αγίων Θεοδόρων, στη Βαρβίτσα αλλά και κοντά στο καταφύγιο μετά από αρκετές διακλαδώσεις. Η χωμάτινη διαδρομή Βαρβίτσα - Ζυγός γίνεται μία φορά το χρόνο και δοκιμασία για το Ράλλυ Μολών Λαβέ το οποίο παρακολουθούν αρκετοί θεατές λάτρεις του μηχανοκίνητου. 

Στη συνέχεια ο δρόμος αρχίζει να κατηφορίζει ευχάριστα μέσα από το μοναδικό δάσος με οξιές στον Πάρνωνα. Το τοπίο είναι και εδώ μαγευτικό. Μια στάση αξίζει στα "πλατάνια του Μενελάου" με τις μεγάλες κουφάλες τους λίγο πριν μπούμε στις Καρυές.

Οι Καρυές (σλάβικο όνομα του χωριού είναι Αράχωβα/Αράχοβα που σημαίνει καρυδότοπος) είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά του Πάρνωνα. Αρχοντοχώρι με ωραία πέτρινα σπίτια, μεγάλη πλατεία, θέα στον κατάφυτο Πάρνωνα και ωραία μαγαζάκια. Έχει μέρη να περπατήσεις, σημεία να αράξεις (ρολόι, σχολείο/αγία παρασκευή), το μνημείο των Καρυάτιδων για φωτογραφίες, καφενεία κάτω απο πλατάνια, ταβέρνες, φούρνο, παραδοσιακά προϊοντα και ξενώνες. Το χωριό φανερώνει ένα εύπορο παρελθόν και όμως έχει καεί 2 φορές (Ιμπραϊμ και Ναζί) ολοσκερώς ενώ αποτέλεσε και προπύργιο για τις δράσεις του ΕΛΑΣ κατά την κατοχή. Επίσης, παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι μέχρι και το 2010 και τον Καλλικράτη αποτελούσε μία από τις ελάχιστες αυτοτελείς κοινότητες στον ελλαδικό χώρο. Πλέον ανήκει στον δήμο Σπάρτης.

φώτο από arcadia.ceid.upatras.gr

Ακολουθώντας τις ταμπέλες για Βαρβίτσα-Βαμβακού γατζωνόμαστε στις δυτικές πλαγιές του Πάρνωνα και απολαμβάνουμε τη θέα προς τον Ευρώτα και τον Ταύγετο. Από τα 950 υψόμετρο φτάνουμε στα 1100 και στο χωριό Βαρβίτσα (ή Μπαρμπίτσα) με το επίσης σλάβικο όνομα του που σημαίνει ιτιά. Από τη Βαρβίτσα κατάγεται και ο αγωνιστής της προεπαναστατικής περιόδου Ζαχαρίας Μπαρμπιτσιώτης. Το χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά προσφέρει άφθονη θέα ενώ έχει και μια όμορφη πλατεία για χαλάρωση και καφέ. Επίσης στο χωριό λειτουργεί και ξενώνας.

φώτο από xenonasvamvakou.gr

φώτο από xenonasvamvakou.gr

Ο δρόμος συνεχίζει στην ίδια κατεύθυνση μέχρι που μετά από μια αριστερή στροφή εμφανίζεται ξαφνικά απέναντι μας η Βαμβακού χτισμένη με ακραία κλίση πάνω στην πλαγιά. Το χωριό είναι τόσο από μακριά όσο και από κοντά πανέμορφο αν και τα σημάδια εγκατάλειψης είναι έντονα. Η Βαμβακού, όπως και τα περισσότερα χωριά του Πάρνωνα παίξαν σημαντικό ρόλο κατά την αντίσταση αλλά και τον εμφύλιο αφού στον Πάρνωνα κρύβονταν και οργανώνονταν πολλοί αντάρτες. Η πιο σημαντική μνήμη που αφορά το χωριό είναι η εκτέλεση 29 αθώων Βαμβακιτών από την Χίτικη συμμορία ΕΑΟΚ (Εθνική Αντικομμουνιστική Ομάδα Κυνηγών) διότι διαμαρτύρονταν για τη δράση της οργάνωσης, το 1946. Έξω από το χωριό υπάρχουν μνημεία που αφορούν αμάχους αλλά και χωροφύλακες (όπου η Χρυσή Αυγή φυσικά παρίσταται κάθε χρόνο) και μαρτυρούν το βίαιο παρελθόν της τότε περιόδου στη περιοχή. Αφήστε το αυτοκίνητο στην είσοδο και περπατήστε στον κεντρικό δρόμο αυτού του ήσυχου και πολύ όμορφου χωριού από το οποίο κατάγεται και ο εφοπλιστής Νιάρχος. Αν το παμπάλαιο καφενείο της πλατείας είναι ανοιχτό είστε τυχεροί ώστε να αράξετε κάτω από τα τεράστια πλατάνια. Στο χωριό λειτουργεί και ξενώνας (καλύτερα να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά πρώτα). Στον γυρισμό, αν θέλετε να κάνετε και μία μικρή χωμάτινη και πεζοπορική διαδρομή υπάρχει μια ενδιαφέρουσα επιλογή. Στα 2 περίπου χλμ. από τη Βαμβακού, στρίβετε δεξιά στον χωματόδρομο. Η διαδρομή είναι περίπου 2+ χλμ αλλά όπου βρείτε δυσκολία μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητο και να περπατήσετε. Ακολουθώντας τις ταμπέλες, μέσα σε ένα δάσος που το φως του ήλιου δύσκολα φτάνει βρίσκεστε σε λίγο στο διατηρητέο μοναστήρι της Αγίας Κυριακής το οποίο είναι σφηνωμένο μέσα στον βράχο. Είναι μια ομολογουμένως ατμοσφαιρική εικόνα μέσα στο πυκνό ήσυχο δάσος. 

Αν από την Βαμβακού σας ανοίξει η όρεξη και δεν θέλετε να γυρίσετε πίσω, μπορείτε να συνεχίσετε προς την καρδιά του Πάρνωνα (Τζίτζινα, Καστάνιτσα, καταφύγιο παλιό και καινούριο) είτε δυτικά προς Μεγάλη Βρύση και Βρέσθενα για τα οποία θα γράψω μια άλλη φορά (έχω να πάω αρκετά χρόνια). Επίσης από την Βαμβακού ξεκινάει και μονοπάτι που οδηγεί στο καταφύγιο του Πάρνωνα και από εκεί στην κορυφή του.

Mέσα σε 20 χλμ λοιπόν μπορείτε να γεμίσετε το μυαλό σας με εικόνες και ιστορίες από τη Λακωνική πλευρά του Πάρνωνα.

Για καφέ-γλυκό η πιο σίγουρη λύση είναι οι Καρυές με τα 3 καφέ/καφενεία στην όμορφη κεντρική πλατεία και το παλιό καφενείο στην "κάτω πλατεία". Στη Βαρβίτσα υπάρχουν καφενεία στη πλατεία που ίσως να μην λειτουργούν πάντα, ενώ και στη πλατεία Βαμβακούς υπάρχει το παραδοσιακό καφενείο κάτω από τα πλατάνια το οποίο επίσης δεν είναι πάντα ανοιχτό. 

Για φαγητό επίσης οι Καρυές προσφέρουν επιλογές με τις ταβέρνες Πλάτανος και Πάρνωνας στην πλατεία και Αρετή στην κάτω γειτονιά ενώ στη Βαρβίτσα φαγητό θα βρείτε σίγουρα το καλοκαίρι. 

Για διαμονή οι Καρυές διαθέτουν ξενώνες για όλα τα γούστα (Αρχοντικό του Πάρνωνα, Τα Πέτρινα, Αραχωβίτικα Καλύβια, Το Αγνάντιο, Βίλλα Νύμφες) η Βαρβίτσα τον ξενώνα Μετερίζι και η Βαμβακού τον Ξενώνα Βαμβακούς. 

Ασφάλτινη διαδρομή 2 (Άστρος)

Η δρόμος Αγίου Πέτρου-'Αστρους αποτελεί τον 2ο σημαντικότερο της περιοχής μετά από αυτόν που συνδέει τον Άγιο Πέτρο με την Τρίπολη. Επί της ουσίας αποτελεί κομμάτι της ορεινής διαδρομής Τρίπολη-Άγιος Πέτρος-Άστρος. Μας ενδιαφέρει για 3 λόγους. 1. Όταν θέλουμε να έρθουμε στο χωριό από Άργος-Άστρος (πχ όταν έχει πολλά χιόνια). 2. Όταν θέλουμε να πάμε για μπάνιο. 3. όταν θέλουμε να επισκεφτούμε τα χωριά του ανατολικού Πάρνωνα και της Τσακωνιάς. Η απόσταση Αγίου-Άστρους είναι 37 χλμ και έχει αρκετά ενδιαφέροντα σημεία.

Το κεδρόδασος και η Μαλεβή

Φεύγουμε από την πλατεία με κατεύθυνση νότια περνώντας από το ξενοδοχείο και εν συνεχεία από την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου κατευθυνόμενοι προς τη Μαλεβή. Στα πρώτα 4 περίπου χλμ κινούμαστε πάνω στη κατάφυτη από καστανιές, καρυδιές και πλατάνια πλαγιά. Περνάμε από τη γέφυρα του Τάνου κάτω από την οποία περνάει και το ομώνυμο ποτάμι, το οποίο του καλοκαιρινούς μήνες μετατρέπεται σε ρυάκι δυστυχώς. Στα 4 χλμ συναντούμε την διασταύρωση με τον ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στην καρδιά του Πάρνωνα (και στο καταφύγιο, βλέπε ασφάλτινη διαδρομή 1).

Ανεβαίνοντας προς Άγιο Πέτρο ενώ ο ήλιος χάνεται

Στη συνέχεια το τοπίο γίνεται πιο βραχώδες. Στα αριστερά μας παρατηρούμε το χωριό αμφιθεατρικά γατζωμένο με τα 5 "πόδια" του και στα δεξία περνάμε από το ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου με τη πηγή, το πλατάνι και τα τραπεζάκια του. Παίρνοντας κατεύθυνση ανατολική βλέπουμε πιο μακριά τα Καστριτοχώριο ενώ η βλάστηση αποτελείται κατά κύριο λόγο από κωνικούς κέδρους. Το τοπίο, μπαίνοντας στην περιοχή Ξηροκάμπι, όπου παλιά οι Αγιοπετρίτες είχαν τα ζώα τους, τα μποστάνια τους και τα καμίνια τους είναι πολύ ενδιαφέρον. Εν πολλοίς ξερακιανό, με την χαράδρα του Τάνου να το κόβει στα δύο και την πληθώρα των παράξενων κέδρων ολόγυρα.Το ειρωνικό στοιχείο είναι ότι η διαδρομή που εβδομαδιαία τη χρησιμοποιούν τόσα πούλμαν για τη Μαλεβή είναι γεμάτη μπαλώματα και τρύπες οπότε προσοχή. Περνάμε τη Μαλεβή και το τοπίο γίνεται ακόμα πιο παράξενο. Βρισκόμαστε σε ένα οροπέδιο στα 600-700 μέτρα και μπροστά μας έχουμε τις βορειο-ανατολικές απολήξεις του Πάρνωνα (αν έχει βοριάδες βλέπουμε τον Αργολικό) και δεξιά μας τις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Πάρνωνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο κωνικός λόφος που διακρίνεται στον οποίο υπάρχουν ακόμα ερείπια του κάστρου της Ωριάς. Το 2002 είχαμε ανέβει ως εκεί αφήνοντας το αυτοκίνητο σε έναν χωματόδρομο που έφτανε κοντά. Σηματοδοτημένο μονοπάτι δεν υπήρχε και έτσι η ανάβαση ήταν σχετικά δύσκολη αλλά το αποτέλεσμα μας ικανοποίησε δεόντως. Ο δρόμος που διατρέχει το ξηροκάμπι είναι καλοσχεδιασμένος, με ωραία άσφαλτο, δυστυχώς χωρίς διαγραμμίσεις και σε ωθεί σε γρήγορη οδήγηση. Γύρω στα 2-3 χλμ. μετά τη Μαλεβή, πριν τον οικισμό Αντιζναίϊκα θα δείτε διασταύρωση στα δεξιά με χωμάτινο δρόμο που οδηγεί στο Δάσος Σίταινας και για τους πιο τολμηρούς στο οροπέδιο του Πάρνωνα και τον Προφήτη Ηλία. Να σημειώσουμε πως το Ξηροκάμπι ακόμα και πριν 10-15 χρόνια ήταν πολύ πιο ξερό αφού ακόμα υπήρχαν στην περιοχή περισσότερες κατσίκιες και πρόβατα. Τώρα πλέον μοιάζει με δάσος περισσότερο. Τέλος να σημειώσουμε ότι η διαδρομή είναι πιο όμορφη κατα τους μήνες Απρίλιο-Μάιο-Ιούνιο όταν η περιοχή είναι καταπράσινη και γεμάτη λουλούδια.

Ο Αγιάννης και η Ορεινή Μελιγού http://www.arcadiaspot.gr

Ο Αγιάννης από μακριά

Πλησιάζοντας προς τον Αγιάννη και έχοντας διανύσει περί τα 15 χλμ η βλάστηση μειώνεται και οδηγούμε και πάλι στο πλάι μιας χαράδρας ενώ βλέπουμε και την διασταυρωση προς το χωριό Στόλος. Ο Αγιάννης ανατπύχθηκε εκ νέου τα τελευταία χρόνια. Ίσως έπαιξε ρόλο η μικρή απόσταση από το Άστρος, ίσως η ύπαρξη δραστήριων ανθρώπων εκεί. Στα 750 μέτρα ο Αγιάννης είναι χωριό με ενδιαφέρουσα ιστορία την οποία μπορεί κάποιος να διαβάσει εδώ ( http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=242:p-&catid=89 ). Αυτό που παρατηρεί κάποιος σήμερα περνώντας από τον κεντρικό δρόμο είναι τα πολλά νέα κτίσματα, κάποια από τα οποία ταιριάζουν περισσότερο σε κάποια γειτονιά της Αθήνας και όχι σε ένα ορεινό χωριό του Πάρνωνα, τις ταβέρνες και τους πέτρινους ξενώνες. Η γνώμη μου δεν ήταν και η καλύτερη για την αρχιτεκτονική του Αγιάννη μέχρι που φέτος κατέβηκα και έκανα βόλτα εκτός του κεντρικού δρόμου. Εκεί βλέπεις πολλά πέτρινα σπίτια, αρκετά από τα οποία συντηρημένα και αναπαλαιωμένα, ωραία κηπάκια, μια πολυ περιποιημένη πλατεία με καφενεία, και αμηλά στο χωριό της πηγές του Προδρόμου με το εκπληκτικό μοναστήρι και τα παγωμένα νερά (Αύγουστο μήνα). Επίσης να σημειωθεί ότι στο χωριό εδρεύουν δύο μικρά τυροκομεία, των οποίων τα καταστήματα θα βρείτε στον κεντρικό δρόμο δίπλα δίπλα μαζί με τις ταβέρνες τους (Φούντας και Καραματζάνης, τα τυριά τους τα βρίσκουμε και στον Άγιο Πέτρο). Υπέροχα τυριά. Η ταβέρνα του Φούντα μας άφησε και πολύ καλές εντυπώσεις. Μέσα στο χωριό υπάρχουν και ξύλινες πινακίδες που οδηγούν στους καταρράκτες της Λεπίδας (αυτή η διαδρομή άλλη φορά).

Η διασταύρωση στου Κοπανίτσα

Συνεχίζοντας, χάνουμε υψόμετρο και συναντούμε την εγκατελειμμένη Ορεινή Μελιγού. Αν κάνετε τον κόπο και βγείτε από τον κεντρικό θα δείτε μπόλικα πέτρινα σπίτια. Ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος έχει τοποθετήσει και όμορφες ξύλινες πινακίδες που μας πληροφορούν για την ύπαρξη καφενείου στο χωριό (μέσα στη βιασύνη μου δεν το πρόσεξα). Μετά την Ορεινή Μελιγού συναντούμε την διασταύρωση προς Χάραδρο, Πλάτανο, Σίταινα, Καστάνιτσα αλλά εμείς συνεχίζουμε δεξιά και περνάμε την Ταβέρνα του Κοπανίτσα με την φοβερή θέα. Πλέον βλέπουμε θάλασσα, κάνουν την εμφάνιση τους οι ελιές και ο δρόμος στενεύει. Το τελευταίο αυτό κομμάτι με φόντο Άστρος και Παράλιο Άστρος είναι το πιο κουραστικό με μπόλικες τυφλές στροφές και εν συνεχεία "κοδέλες" (στροφές 180 μοιρών δηλαδή). Ειδικά αν είναι καλοκαίρι, η φημισμένη ζέστη του Άστρους ήδη σε χτυπάει. Τα συγκεκριμένα χιλιόμετρα, στις αρχές της δεκεατίας του 80 είχαν χρησιμοποιηθεί σαν ειδική διαδρομή για το Ράλλυ Ακρόπολις. Αφού ξεπεράσουμε και αυτή τη δυσκολία (ο εμετός πήγαινε σύννεφο παλαιότερα) βγαίνουμε στον ελαιώνα του Άστρους, περνάμε το εγκατελειμμένο εργοστάσιο Αιγαίον και σε λίγο βρισκόμαστε μέσα στο Άστρος.

Η διαδρομή είναι 37 χλμ και διαρκεί χωρίς στάσεις με νορμάλ οδήγηση 45-50 λεπτά.

Άλλα 10 χλμ στροφιλίκι

Ι.Μ Μαλεβής

Το μοναστήρι της Παναγιάς της Μαλεβής είναι το πιο διάσημο μοναστήρι της Κυνουρίας. Βρίσκεται 7 χλμ μακριά απο τον Άγιο Πέτρο στο δρόμο προς Άστρος και αποτελεί κέντρο του λεγόμενου θρησκευτικού τουρισμού, δεκάδες πούλμαν καταφθάνουν τα Σαββατοκύριακα στη περιοχή.

Το πρώτο μοναστήρι  χτίστηκε το 717μ.χ. σε τοποθεσία αρκετά πιο χωμένη στις πλαγιές του Πάρνωνα(θέση Κανάλους). Ήταν αντρικό μοναστήρι μέχρι που έναν χειμώνα όλοι βρήκαν τραγικό τέλος απο το κρύο.Τότε λέγεται οτι η εικόνα εμφανίσθηκε στη σημερινή θέση του μοναστηριού με ένα καντήλι να καίει δίπλα της. Την μετέφεραν στη παλαιά τοποθεσία αλλά και πάλι η εικόνα εμφανιζόταν εκεί. Έτσι αποφάσισαν να χτίσουν το μοναστήρι σε αυτή τη θέση το 1116. Στη μονή πέρασε μέρος της ζωής του και ο Νείλος Τερζάκης ο οποίος αργότερα ανακυρήχτηκε και άγιος (εκκλησίες αφιερωμένες υπάρχουν τόσο στον Άγιο Πέτρο όσο και στον Πειραιά) ενώ τον 18ο και 19ο η μονή καήκε και καταστράφηκε αρκετές φορές αλλά πάντα οι κάτοικοι της περιοχής βοηθούσαν να ξαναχτιστεί.
Απο το 1964 η μονή έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα μετά το θαύμα που λέγεται οτι συντελέστηκε (για περισσότερες πληροφορίες καλύτερα κοιτάξτε εδώ  http://www.pigizois.net/ieres_mones/i_m_panagias_malevi/index_malevi.htm απο όπου πήρα άντλησα αυτές τις πληροφορίες) και απο τότε μέχρι σήμερα συρρέει κόσμος απο όλη την Ελλάδα με οργανωμένες ή μη εκδρομές. Απο το 1949 είναι γυναικείο μοναστήρι.

Πέραν του θρησκευτικού χαρακτήρα του όμως αξίζει την επισκεψή μας? Η αποψή μου είναι πως αξίζει έστω μια βόλτα γιατί είναι χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά γεμάτη κέδρα, πραγματικά πολύ όμορφο σκηνικό. Επίσης αξίζει το μικρό παλιό πέτρινο εκκλησάκι του Άγιου Νείλου. Επίσης το μοναστήρι είναι πάρα πολυ περιποιημένο με ελάχιστες ατέλειες και παραφωνίες και κατα τη διάρκεια των μυστηρίων η ατμόσφαιρα είναι επιβλητική.

Απο την άλλη η δημοφιλία της Μαλεβής μετά το το 1964 την έχει μετατρέψει σε τουριστικό προορισμό και αυτό έχει τις συνεπειές του. Όταν κάποιος απο μακριά κοιτάξει την κατασκευή θα νομίσει οτι πλησιάζει σε μια ξενοδοχειακή υποδομή που διακόπτει την συνέχεια του τοπίου με έναν μάλλον βίαιο τρόπο. Το παλιό εκκλησάκι μοιάζει πνγμενο δίπλα στην νεόκτιστη μεγάλη εκκλησία αλλά και στα πάρα πολλά κελιά γύρω γύρω. Οπως και να έχει δεν χρειάζεται να μπώ σε περισσότερες λεπτομέριες αφού το αν θα επισκεφτεί κάποιος αυτόν τον must προορισμό αποτελεί περισσότερο ζήτημα προσωπικό , αλλά το γεγονός είναι οτι το μοναστήρι έχει επηρεάσει τον χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία της περιοχής καταλυτικά με θετικό και αρνητικό τρόπο (θα προσπαθήσω να το αναλύσω σε άλλη δημοσίευση αυτό).

(!) Απο το μοναστήρι ξεκινάει το ένα πεζοπορικό μονοπάτι για την ανάβαση στο οροπέδιο του Πάρνωνα και στην κορυφή.

Ποιος είναι ο κατάλληλος χάρτης?

Γενικά σαν επισκέπτες μιας περιοχής έχουμε πολλές επιλογές. Είτε να πάμε κάπου χωρίς χάρτη και να περιπλανηθούμε με βάση το ένστικτο και τις εκάστωτε ορέξεις (η σήμανση στην περιοχή είναι αρκετά καλή), είτε να πάρουμε έναν γενικό χάρτη (πχ της Ελλάδας ή της Πελοποννήσου) ο οποιίος θα περιέχει τις βασικές διαδρομές και λίγες χωμάτινες ώστε να έχουμε μια ιδέα, είτε να πάρουμε έναν χάρτη ειδικά για την περιοχή (για την Αρκαδία ή τον Πάρνωνα).. Οι 2 χάρτες γα τον Πάρνωνα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι αυτοί των εκδόσεων Road και των εκδόσεων Ανάβαση. Τους εχω και τους δύο και είναι πολύ εμπεριστατωμένοι. Επίσης είδα οτι οι εκδόσεις όραμα έχουν βγάλει χάρτη ειδικά για την Κυνουρία.
Απο εκεί και πέρα μπορούμε να έχουμε και κάποιον ταξιδιωτικό οδηγό αν και η τιμή τους είναι αρκετά τσουχτερή (ο χάρτης της Road έχει αρκετές πληροφορίες σε ένα ένθετο). Ένας αρκετά εμπεριστατωμένος είναι αυτός των εκδόσεων Road για την Πελοπόννησο( Ανεξερεύνητη Πελλοπόνησος) που βγήκε το 2004 αν δεν κάνω λάθος (δεν ξέρω αν έχει βγεί ανανωμένος) και πέρα απο τα must-see, πολλά απο τα οποία δεν τα αναφέρει καν εχει πάμπολλες άγνωστες διαδρομές για αυτοκίνητο και μοτοσυκλέτα.
http://www.anavasi.gr/
http://www.travelbookstore.gr/index/maps.asp?id=12101
http://www.travelbookstore.gr/index/maps.asp?id=9641
 http://www.travelbookstore.gr/index/maps.asp?id=12082

Η πρόταση αυτή γίνεται όχι για λόγους διαφήμισης σε κάποια απο τις εταιρίες(!!!) αλλά επειδή οι χάρτες που υπάρχουν στο ίντρνετ και κατ' επέκταση μπορώ να εμφανίσω στο μπλόγκ δεν είναι της καλυτερης ποιότητας και ευκρίνειας. Πέρα απο το google maps του οποίου η λογική ξεφεύγει απο αυτή του κλασικού χάρτη.